Terapia EMDR
(Eye Movement
Desensitization and
Reprocessing)
Terapia EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) to nowoczesna metoda terapeutyczna, która pierwotnie została opracowana w celu leczenia osób z zaburzeniami stresu pourazowego (PTSD), ale zyskała również szerokie zastosowanie w leczeniu innych problemów psychicznych, takich jak lęki, fobie, depresja, zaburzenia lękowe, czy trudności emocjonalne wynikające z różnych traumatycznych doświadczeń.
Kluczowe zasady terapii EMDR:
1. Ruchy oczu i bilateralna stymulacja – terapia EMDR bazuje na specyficznej metodzie stymulacji bilateralnej (czyli stymulacji obu półkul mózgowych). Najczęściej wykorzystuje się do tego ruchy oczu, które są wykonywane w rytmiczny sposób (pacjent śledzi ruchem oczu rękę terapeuty, która porusza się na boki). Istnieją także inne formy stymulacji bilateralnej, takie jak dotyk (np. na rękach pacjenta) lub dźwięk. Celem tych ruchów jest wspomaganie przetwarzania emocji i wspomnień w mózgu.
2. Przetwarzanie traumatycznych wspomnień – kluczowym celem terapii EMDR jest przetwarzanie pamięci i emocji związanych z traumą. W terapii pacjent powraca do trudnych wspomnień, a podczas stymulacji bilateralnej te wspomnienia „przetwarzają się” w sposób, który zmienia ich ładunek emocjonalny. W efekcie przestają wywoływać silny, negatywny wpływ na codzienne życie pacjenta.
3. Desensytyzacja i rekonstrukcja – termin “desensytyzacja” oznacza zmniejszenie emocjonalnego ładunku związanego z danym wspomnieniem, co pomaga osobie odzyskać spokój. „Reprocessing” to natomiast proces, w którym zmieniają się negatywne przekonania pacjenta na temat samego siebie (np. “Jestem bezwartościowy” lub “Nie jestem bezpieczny”). Proces ten prowadzi do przywrócenia zdrowego przetwarzania informacji, co pozwala na uzyskanie nowych, bardziej pozytywnych i realistycznych przekonań o sobie i świecie.
Przebieg terapii EMDR:
1. Ocena i przygotowanie – pierwszym etapem terapii EMDR jest szczegółowa ocena, w której terapeuta stara się zrozumieć problem pacjenta i jego historię, szczególnie dotyczącą traumatycznych doświadczeń. Terapeuta może zapytać o konkretne wspomnienia, które są najbardziej obciążające emocjonalnie.
2. Identyfikacja problemu – pacjent wskazuje na wspomnienie lub doświadczenie, które ma dla niego szczególne znaczenie, i które wiąże się z emocjonalnym cierpieniem. Może to być jedno konkretne wydarzenie, ale także zestaw powiązanych doświadczeń.
3. Praca z wspomnieniami – podczas sesji pacjent zostaje poproszony o skupienie się na wspomnieniu, które wywołuje emocje, a terapeuta przeprowadza go przez proces bilateralnej stymulacji. Celem jest umożliwienie pacjentowi „przetworzenia” wspomnienia, tak aby już nie powodowało ono silnych reakcji emocjonalnych.
4. Zmiana przekonań – po zminimalizowaniu emocjonalnego ładunku związanych z traumatycznymi wspomnieniami, terapeuta pracuje z pacjentem nad zmianą przekonań i zachowań, które powstały w wyniku tych traum. Zamiast poczucia winy, wstydu czy lęku, osoba może przejść do przekonań bardziej pozytywnych, jak np. „Jestem bezpieczny” lub „Jestem wystarczająco silny, aby poradzić sobie z tym”.
5. Utrwalenie zmiany – na końcu terapeuta wspiera pacjenta w integracji nowych przekonań i emocji do jego codziennego życia, aby efekt terapii był trwały.
Kiedy warto skorzystać z terapii EMDR?
Terapia EMDR jest szczególnie skuteczna w leczeniu osób, które przeżyły traumatyczne wydarzenia, w tym:
• Zaburzenie stresu pourazowego (PTSD) – terapia EMDR jest uznawana za jedną z najskuteczniejszych metod leczenia PTSD, szczególnie u osób, które przeżyły traumę związaną z wojną, przemocą, wypadkami, katastrofami naturalnymi, itp.
• Trauma dziecięca – osoby, które w dzieciństwie przeżyły zaniedbanie, przemoc fizyczną, emocjonalną czy seksualną, mogą skorzystać z tej metody, by przepracować te doświadczenia.
• Problemy emocjonalne i lękowe – EMDR może być używane także w leczeniu innych trudnych emocji, takich jak silne lęki, fobie, zaburzenia depresyjne czy chroniczne poczucie winy.
• Trudności z przetwarzaniem trudnych wspomnień – jeśli pacjent zmaga się z ciągłym powracaniem do traumatycznych wydarzeń, które utrudniają normalne funkcjonowanie, terapia EMDR może pomóc w ich rozładowaniu.
Korzyści z terapii EMDR:
• Skuteczność w leczeniu PTSD – EMDR jest uznawane za jedną z najbardziej skutecznych metod leczenia osób z PTSD i innymi rodzajami traumy.
• Szybsze efekty – w porównaniu do tradycyjnej psychoterapii, terapia EMDR może przynieść szybsze efekty w przetwarzaniu traumatycznych wspomnień i zmniejszaniu ich wpływu na codzienne życie.
• Praca nad emocjami i przekonaniami – terapia nie tylko pomaga w obniżeniu intensywności emocji związanych z traumą, ale również zmienia negatywne przekonania na temat siebie i świata.
• Integracja wspomnień – terapia pozwala na ponowne zintegrowanie traumatycznych wspomnień w sposób, który nie wywołuje cierpienia, co umożliwia pacjentowi prowadzenie normalnego życia.
Badania nad EMDR:
Terapia EMDR była wielokrotnie badana i uznana za skuteczną metodę leczenia PTSD i innych trudności emocjonalnych związanych z traumą. Organizacje takie jak Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oraz Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne (APA) uznają EMDR za jedną z najbardziej skutecznych metod leczenia traumy i stresu pourazowego.
Czego można się spodziewać po terapii EMDR?
• Intensywne przeżywanie emocji – podczas sesji pacjenci mogą przeżywać silne emocje, które towarzyszyły danym wspomnieniom, jednak po terapii te emocje zazwyczaj stają się mniej intensywne.
• Wzrost samopoczucia – w wyniku przetwarzania traumatycznych wspomnień i zmianie przekonań, pacjent może poczuć się bardziej zrównoważony, spokojny i mniej obciążony przeszłością.
• Trwałe zmiany – wiele osób doświadcza trwałych, pozytywnych zmian, takich jak większa pewność siebie, lepsza zdolność radzenia sobie ze stresem czy zmniejszenie objawów depresji lub lęku.
